NASA, 2024 yılında ARTEMİS Göreviyle Ay’a yeniden insanlı görevleri başlatmayı hedefliyor. Buradaki ana hedeflerden biri, her ne kadar Ay yüzeyinde kalıcı bir yerleşke kurmak gibi görünse de aslında hedef çok daha büyük.

Bu bloğumuzda, 1969 yılında gerçekleştirilen Ay'a İniş'in en özel anlarını sizlerle paylaşıyor ve Ay yüzeyinde dünyadan çıplak gözle izlenebilecek bir yerleşimin hayali kuruyoruz.

20 Temmuz 1969 günü Houston’da saatler 20:16’yı gösterirken görev kontol merkezinde Apollo 11 Ay’a İniş Modülü pilotu Buzz Aldrin’in şu sözleri yankılandı: “son %5”.

Neil Armstrong ve Buzz Aldrin isimli  iki astronot, Ay yüzeyinden sadece 30 metre yüksekteydiler. Fakat geriye yakıtlarının sadece %5 kalmıştı. O sırada Buzz Aldrin bir kez daha göstergeleri kontrol etti. Neil Armstrong’a “son 22 metre” diye seslendi.

Saatler 20:17’yi gösterdiğinde, Eagle isimli Ay’a İniş Aracı, içinde iki astronotla birlikte Ay yüzeyindeki bir toz bulutu içinde sanki yeniden doğuyordu. İnsanoğlunun bu yeni başarısı o ana kadar sessizliğini koruyan görev  komutanı Neil Armstrong’un şu sözleriyle evrende yankılandı. “Houston, Burası Tranquility bölgesi. Eagle inişini gerçekleştirdi.”

Yaklaşık 2 saat sonra, Doğu Amerika saatiyle 22:56’da ise Ay yüzeyinde bırakılacak ilk insan izi Neil Armstrong tarafından şu sözlerle ifade edildi;

Şimdi ise, tam 53 yıl sonra, insanoğlunu ilk defa Ay’a götüren Saturn V roketinin fırlatıldığı rampada başka bir roket, aynı hedef için son hazırlıklarını yapıyor. Uzay Fırlatma Sistemi (Space Launch System – SLS) olarak adlandırılan roket, insanlığı yeniden Ay’a götürmeyi hedefliyor. Fakat bu defa ziyaret etmekten çok, orada yerleşik bir düzen kurulması planlanıyor.

Geçtiğimiz aylarda NASA’nın insansız Artemis 1 görevi başarıyla tamamlandı. Görevde kullanılan Orion uzay aracı, Ay'ın etrafındaki tarihi bir görevden sonra güvenli bir şekilde Pasifik Okyanusu'na indi.

Artemis I öngörülen uçuş yolu | Kaynak: NASA

Orion kapsülünün Dünya’ya dönüşü elbette kolay olmadı. Çünkü kapsül Dünya’ya doğru gelirken saatte 39.422 km/s (24.500 mph) hıza ulaşırken aynı zamanda aracın ısı kalkanı da 2760 °C (5000 F) derece gibi bir sıcaklığa erişti. Orion, 25,5 gün boyunca uzayda toplam 1,4 milyon mil (2.253.082 km) yol kat etti.

NASA ayrıca Orion’un inişinde yeni bir gezegen giriş testi tekniği de denedi. Bu teknik uzay aracının belirlenen konuma inmesini kolaylaştırıyor. Orion, Dünya’nın üst atmosferine girdiğinde manevra için kısa bir sıçrayış gerçekleştiriyor ve bu sayede istenilen hedefe veya menzile erişiliyor. NASA bu tekniği nehirde su üzerinde bir taşı sektirmeye benzetiyor.

Artık Orion yere geri döndüğüne göre NASA, insanları içeren gelecekteki görevlere hazırlanabilmek için gemideki sensör donanımlı mankenlerden veri toplamaya başlayacak. NASA'nın 2024 için planlanan ikinci Artemis görevi, Ay'ın çevresine bir grup astronot gönderecek.

Artemis II öngörülen uçuş yolu | Kaynak: NASA

3 Nisan 2023 Pazartesi günü NASA, Artemis 2 görevinde yer alacak astronotların isimlerini açıkladı. Görevde uçuş uzmanları; Christina Hammock Kock ve Jeremy Hansen olacak. Pilot koltuğunda Victor Glover yer alırken, görevin komutanlığını ise Reid Wiseman üstlenecek.

Artemis 2 ekibi: (soldan sağa) Christina Koch, Victor Glover, Reid Wiseman (oturan) ve Jeremy Hansen.

Dört astronottan oluşan mürettebat, NASA'nın Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'ndeki Launch Complex 39B'den yaklaşık 10 günlük bir görev için havalanacak ve NASA’nın mega Ay roketinin üzerinde Dünya'nın yerçekimi kapsamının ötesinde parlayacak. Yaklaşık iki gün boyunca, Orion'un sistemlerini kontrol edecekler ve Ay'a doğru harekete başlamadan önce Dünya'ya nispeten yakın bir yerde bir hedefleme testi yapacaklar.

Artemis 2 astronotları, Houston’da bulunan NASA Johnson Space Center’daki Orion simülatöründe.

Orion'un Avrupa Uzay Ajansı yapımı hizmet modülü, uzay aracına Dünya yörüngesinden kurtulmak ve Ay'a rotasını ayarlamak için gereken büyük itişi sağlayacak. Bu ay-ötesi enjeksiyon yanması, astronotları yaklaşık dört günlük bir gidiş yolculuğuna gönderecek ve onları Ay'ın uzak tarafına götürecek ve sonunda Dünya'dan 230.000 milden fazla uzanan bir sekiz rakamı oluşturacaklar. Ekip, maksimum mesafelerinde Ay'ın yaklaşık 6.400 mil ötesine uçacak. Yaklaşık dört günlük dönüş yolculuğu boyunca astronotlar, uzay aracının sistemlerini değerlendirmeye devam edecek.

Mürettebat, San Diego açıklarında Pasifik Okyanusu'na inmeden önce Dünya atmosferi boyunca yüksek hızlı, yüksek sıcaklıktaki yeniden girişe dayanacak ve onları getirecek olan NASA ve Savunma Bakanlığı personelinden oluşan bir kurtarma ekibi tarafından karşılanacak.

NASA, sorasında Artemis III Görevi ile ise insanları Ay yüzeyine tekrardan indirmeyi planlıyor. Ancak bu görevin en erken 2025 ya da 2026’da yapılması beklenmekte.


Artemis III görevi için önerilen görev planı | Kaynak: NASA

Buradaki ana hedeflerden biri, her ne kadar Ay yüzeyinde kalıcı bir yerleşke kurmak gibi görünse de aslında hedef çok daha büyük.

Dünya’dan fırlatılan bir roketin Dünya’nın kütle çekim kuvvetinden kurtulması ve yörüngeye ulaşması için tonlarca yakıt harcaması gerekiyor. Newton’un üçüncü hareket yasasına göre bir roket motorundan çıkan itme gücü “etki”, bunun sonucunda roketin yükselmesi ise “tepki” olarak adlandırılıyor. Fakat Dünya’nın kütle çekim kuvveti çok fazla olduğundan tepkinin gerçekleşmesi için etkinin roket ağırlığından çok ama çok fazla olması gerekiyor.

Gelecekte Mars’a gerçekleştirilecek insanlı görevlerde de bu kütle çekim kuvvetinden dolayı çok fazla yakıt harcanacaktır. Eğer kütle çekim kuvveti 6 kat daha az olan bir gök cisminden uzaya bir nesne fırlatılırsa, çok daha az yakıt kullanılarak çok daha uzaklara yolculuk yapılabilinecektir. İşte bu yüzden Ay yüzeyinde bir üs kurmanın ve buradan Mars’a veya diğer gök cisimlerine ulaşmanın planları yapılmaktadır.

Bunun yanı sıra eğer görevler gerçekleşirse, NASA, bir ilke daha imza atmaya hazırlanıyor. 1969-1972 yılları arasında Ay yüzeyinde yürüyen 12 astronotun tümü erkeklerden oluşmaktaydı. Fakat bu defa NASA, Ay’da yürüyecek ilk kadın astronotu da Artemis programıyla Ay’a göndermenin çalışmalarını da yapıyor.

Özellikle dolunay zamanlarında gök yüzünde altın bir disk gibi parlayan Ay, tüm bu çalışmalar yapıldıktan sonra acaba nasıl görünecek? Günümüzde uzaya yapılan fırlatmaları izlemek için fırlatma yapılan yere gidilmesi gerekirken, Ay yüzeyinden yapılan fırlatmaları bir gece oturup teleskoplarımızla izleyebilecek miyiz?

Merak ve heyecanla bekliyoruz..

Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Gökyüzü, insanlık tarihinde daima bir gizem kaynağıydı. Anadolu toprakları, binlerce yıl boyunca bu gizemi gözlemleyerek, yıldızların altında birçok medeniyeti ağırladı. Günümüzde ise Türkiye, bu gizemli uzay yolculuğunda yeni bir döneme imza attı.

12.03.2024
Devamı
Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

2024 Çocuklar İçin Yaz Kamplarına Kayıtlar Başladı! Türkiye'nin Eşsiz Eğitim Merkezinde 7-15 Yaş Grubu İçin Yaz Kampı Eğlencesi ve Eğitim Bir Arada!

15.12.2023
Devamı
Kış Gün Dönümü: “En Karanlık Gün”

Kış Gün Dönümü: “En Karanlık Gün”

Yılın en kısa günü ve “astronomik kışın” ilk günü olma özelliği taşıyan kış gün dönümünün zamanı geldi!

21.12.2023
Devamı
Güneş Sisteminde Bir Tatile Ne Dersiniz?

Güneş Sisteminde Bir Tatile Ne Dersiniz?

Merhaba, geleceğin uzay kaşifleri! Güneş sistemi boyunca müthiş gerçekler ve harika karşılaştırmalarla canlanan gezegenlerle dolu, bu dünya dışı yolculuğa hazır olun.

18.07.2023
Devamı
Astronotlar Neden Uzay Giysisi Giyerler?

Astronotlar Neden Uzay Giysisi Giyerler?

Astronotlar Neden Uzay Giysisi Giyerler? Uzay ortamı insanlar için tehlikeli midir? Bu yazımızda astronot kıyafetlerini inceledik.

13.09.2020
Devamı
BU YAZ UZAYI KEŞFEDİN!
Üste Çık